Sociaal domein

Toelichting wijziging

Verzamelbesluit / financiële rechtmatigheid
1.    Meicirculaire 2023 gemeentefonds (RAAD-7764 )

De definitieve uitkomsten van de meicirculaire 2023 van het gemeentefonds zijn verwerkt in de begroting.

2.    Lokaal inrichtingsplan Wsw - Ontplooj (RAAD-7037 )

In het kader van de transformatie van Soweco naar Ontplooi heeft het college het lokaal inrichtingsplan voor de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) vastgesteld en de raad begin 2022 geïnformeerd over de vaststelling van het inrichtingsplan. De lokale inrichting is in 2022 in de begroting verwerkt. Een enkele correctie hierop in 2023 zorgt ervoor dat de budgetten op hoofdtaakveld Bestuur en ondersteuning en Sociaal domein wijzigen.

3.   Vaststelling subsidies maatschappelijke instellingen (BW-10064 )

Op basis van de financiële en inhoudelijke jaarverantwoording van gesubsidieerde maatschappelijke instellingen is de subsidieverlening aan diverse organisaties over het jaar 2022 vastgesteld.

Diverse bijstellingen
4.    Opvang vluchtelingen Oekraïne

Vanuit het Rijk worden middelen ontvangen, gebaseerd op een normbedrag voor het aantal beschikbaar gestelde bedden en de opvangperiode. Op basis van onze aanvraag bedraagt de verwachte bijdrage voor de gemeentelijke opvang 3 miljoen euro, over de periode 1 mei tot september 2023. Hiervoor worden diverse kosten gemaakt. Het gaat hierbij om huisvestingskosten, het afnemen van schoonmaakdiensten, personele inhuur zoals onder andere een locatiemanager, huismeesters, tolken en uitvoeringskosten. Totaal een bedrag van 2 miljoen euro over dezelfde periode. Omdat de regeling niet gewijzigd is gaan wij ervan uit dat het Rijk net als is 2022 niet overgaat tot terugvordering van het restant op het normbedrag en ramen wij nu een voordelig saldo van 1 miljoen euro. Hier is echter nog geen definitief uitsluitsel over. Het is nog niet duidelijk of het normbedrag over het gehele jaar gehandhaafd blijft op hetzelfde bedrag. Voorzichtigheidshalve worden de baten en lasten die samenhangen met de periode vanaf 1 september 2023 op een later moment, via de slotrapportage, in de begroting verwerkt.

5.   Wijkaccommodaties

Het Aahoes en het Brookshoes zijn aangewezen als twee van de tien wijkaccommodaties binnen de gemeente Almelo. In de begroting 2023 is echter geen rekening gehouden met deze twee wijkaccommodaties en is het beschikbare budget al middels een subsidiebeschikking verstrekt aan de andere acht wijkaccommodaties. Voor 2023 is voor het Aahoes en het Brookshoes in totaal 40.000 euro benodigd. Voor 2024 heeft een reallocatie van de beschikbare middelen plaatsgevonden.

6.   Inkomensregelingen Bijstand – BUIG

Aantal bijstandsdossier

We voorzagen in de voorjaarsrapportage 2023 een gemiddelde aantal dossiers in 2023 van 2.342. In de eerste acht maanden van 2023 is het aantal dossiers gedaald van 2.362 naar 2.307 dossiers. We zien nog steeds een dalende lijn, waardoor we ook in deze najaarsrapportage ook uitgaan een dit gemiddelde.

Uitkeringslasten
Per 1 juli 2023 is het wettelijk minimumloon verhoogd. Hierdoor stijgt de hoogte van de bijstandsuitkeringen. Deze stijging leidt in 2023 tot 300.000 euro extra kosten.

Rijksbudget - BUIG
In oktober wordt het definitieve BUIG-budget bekend gemaakt. Een eventuele wijziging ten opzichte van het nader-voorlopig BUIG-budget wordt gerapporteerd in de slotrapportage.

7.    Minimabeleid

De uitgaven aan bijzondere bijstand zijn iets gestegen ten opzichte van 2022, maar minder dan verwacht volgens de begroting. Vooralsnog wordt uitgegaan van een voordeel van 200.000 euro ten opzichte van de begroting.

8.    Begeleide participatie

We verwachten een voordeel bij begeleide participatie vanwege dalende aantallen en door ziekte-uitkeringen, waarmee in het inrichtingsplan voor de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) geen rekening mee is gehouden.

9.    Arbeidsparticipatie

Bij arbeidsparticipatie wordt een voordeel van 200.000 euro verwacht. Eind 2022 is 400.000 euro overgeheveld naar het huidige boekjaar. In 2023 zijn veel acties in gang gezet om meer bijstandsgerechtigden naar werk en re-integratie te begeleiden. Hiermee worden veel (kwetsbare) inwoners geholpen. Nu wordt voorzien dat het totale budget niet geheel in 2023 zal worden besteed, maar evenals de uitgezette acties een langere looptijd zal hebben. De verwachting is dat met de budgetten voor 2024 voldoende budget beschikbaar is om de acties af te ronden. Daarom kan van het budget 2023 een voordelig saldo van 200.000 euro worden gemeld.

10.   WMO - aanpassingen

De stijging van de lasten op Wmo worden met name veroorzaakt door de vervoersvoorziening. Voor de Wmo hulpmiddelen is een aanbestedingstraject doorlopen. De gunning is echter opgeschort. Wat de financiële consequenties zijn als de gunning definitief is afgerond, is op dit moment moeilijk in te schatten. Wij hopen bij de slotrapportage 2023 hierover meer informatie te kunnen verstrekken. Naast deze toenamen verwachten wij een daling in uitgaven voor de maatwerkvoorzieningen ten opzichte van de uitgangsperspectieven gesteld bij voorjaarsrapportage 2023.

11.   Jeugd - aanpassingen   

Landelijk is een tendens te zien dat meer jeugdigen in zorg komen en blijven. Wij herkennen deze beweging in de uitvoering van de Jeugdwet ook voor Almelo. Ondanks het treffen van verschillende maatregelen (zowel gericht op de uitvoering, zoals de kwaliteitstafel en de jeugdbeschermingstafel, als gericht op de voorzieningen zelf, zoals de transformatie van de dagbesteding) zullen de uitgaven voor de Jeugdzorg ook in 2023 wederom stijgen. Hierin is onderscheid te maken in drie onderdelen. 

Ten eerste is er voor de lichte vormen van Jeugdzorg, bijvoorbeeld behandeling en begeleiding, een afname van het aantal indicaties, maar een stijging van de kosten per indicatie. De totale uitgaven van de lichtere vormen van Jeugdzorg stijgen hierdoor. De hoogte van deze stijging is onvoorspelbaar.

Ten tweede heeft de gemeente Almelo sinds het begin van 2022 cliënten met duurdere zorg van andere gemeenten moeten overnemen. Deze kosten werken door in de begrotingen voor aankomende jaren.

Ten derde leidt de wettelijke eis voor het hanteren van reële tarieven tot een toename in de lasten omdat er forse cao-stijgingen in de jeugdzorg zijn.

Daarnaast zijn er nog een aantal andere ontwikkelingen die effect hebben op de lasten voor jeugdzorg. Zo worden groepen omgebouwd naar kleinschalige (verblijfs)groepen. Een aantal jeugdzorginstellingen heeft op dit moment een kwetsbare financiële positie. Dit kan in de toekomst leiden tot hogere gemeentelijke uitgaven.

12/13.   Beschermd wonen en Maatschappelijke opvang

Wij voorzagen in de voorjaarsrapportage 2023 bij beschermd wonen een toename aan uitgaven. Op basis van de meest recente informatie blijkt toch dat de uitgaven zich blijven bewegen op het niveau van voorgaand jaar. De hogere uitgaven voor maatschappelijke opvang is te verklaren door met name de extra nachtopvangplekken.

Almelo is als centrumgemeente verantwoordelijk voor de taken voor beschermd wonen en maatschappelijke opvang van zes gemeenten. In de afgelopen jaren is er voor maatschappelijke opvang sprake van een tekort op de Rijksbijdrage. Het tekort van de zes gemeenten wordt conform de hierover gemaakte regionale afspraken onttrokken aan de bestemmingsreserve voor Beschermd wonen en Maatschappelijke opvang. De mutatie is daarmee per saldo resultaat neutraal.